نساجی سنتی فراوردههایی است که با کمک دستگاهای ساده بافندگی از نوع:دو وردی، چهار وردی، هشت وردی تا ژاکاردی دستی تولید میشود. زری، مخمل، ترمه، دارایی، جاجیم و نظایر آن در زمره نساجی سنتی ایران قرار دارند. وسایلی که متعلق به ۶۰۰۰ سال پیش در ایران است گواه خوبی است بر اینکه مردم آن زمان از فن ریسندگی و تبدیل پشم به نخ آگاه بودهاند. نخستین نشانهای که از وجود پارچه منسوخ در ایران موجود است متعلق به ۴۰۰۰ سال ق. م است که در شوش بدست آمدهاست. در ۲۵۰۰ تا ۲۷۰۰ سال ق. م بافندگی بهطور کامل و ظریفتر معمول شد. در دوره هخامشی از پارچه زری استفاده میشده که به علت علاقه فراوان به رنگ آبی، این رنگ در تولید پارچهها بسیار استفاده شدهاست.
عجیبترین محصول پارچه بافی دوره صفویه مخملهای آنهاست که هنوز کسی نتوانسته محصولی به آن زیبایی بسازد. هماکنون مراکز مهم تولید پارچههای دستباف ایران استانهای یزد، خراسان، مازندران، گیلان، گلستان و خوزستان هستند. پارچههای نفیسی چون ذری و مخمل تنها در تهران، کاشان و هنرستان هنرهای زیبای کاشان تولید میشود.